Раман заходнегерманскага пісьменніка Генрыха Бёля, апублікаваны ў 1959 годзе. Фармальна дзеянне рамана адбываецца на працягу аднаго дня — 6 верасня 1958 г., аднак, выкарыстоўваючы ўспаміны герояў, апавяданне захоплівае і падзеі мінулых гадоў. У цэнтры яго гісторыя сям'і Фэмель з канца 19 стагоддзя і да 1958 года. Яна адлюстроўвае агіду Бёля да перыяду нацызму, як і да вайны ў цэлым.