Karar Odası

Bankalar ve küresel şirketler, savaşları kazanabilmek için özel ordular ve gizli birlikler kiralıyor.

Ölmeden önce kendisinin yerine Fevzi Çakmak’ın seçilmesini vasiyet ettiği, en yakınında çalışan isimlerin hatıralarında yer aldı. (1924’ten beri mutemedi, özel kalem müdürü ve genel sekreteri olan Hasan Rıza Soyak bu iddiayı kaleme aldı mesela.) 1924 yılında Musul operasyonunda Mustafa Kemal Paşa’yı destekleyen tek komutan olan Fevzi Paşa, yalnız kaldığını düşünmüş olacak ki bunu kabul edemedi. İsmet İnönü cumhurbaşkanı seçildi. Fevzi Paşa, savaşın ardından ilk fırsatta ordudan emekli edildi. 1945 yılında Harbiyenin kuruluşunun yıl dönümüne davet edilmemiş, üstüne Harbiyeden emekli komutanların hepsinin ismi anılmasına rağmen onun ismi zikredilmemişti. Ölüm döşeğindeyken ziyaretine gelen İsmet İnönü’yü bu yüzden hastaneye kabul etmemiştir.

Kolağası Mahmut Şevket Bey, Goltz Paşa’nın isteğiyle silah denetimi yapmak üzere Almanya’ya gönderilmiş. İşte Berlin’deki ilişkiler nasıl kurulduysa o tarihten sonra Kolağası Mahmut Şevket Bey, haddini aşan adamlarla yakın irtibatta tutulmuş. Silah tüccarları, demir yolu kumpanyalarıyla, gaz yağı ve petrol arayan baronlarla Siemens ve AEG gibi devasa şirketlerin patronlarıyla... Paşa, bütün bu ilişkiler ağında Mekke-Medine arasında kurulacak telgraf hattıyla ve Sultan Abdülhamid’in bizzat takip ettiği Berlin-Bağdat demir yoluyla da ilgilenince o güne kadar lafını ağzında tutanlar artık açıktan konuşur olmuşlar. “Mahmut Şevket, Alman şirketler adına silah tutuyor.” diyenler mi, “Siemens ve AEG, telgraf hatlarını Alman istihbaratı için kuruyor, Mahmut Şevket de onlara çalışıyor.” diye yaygara yapanlar mı, “Demir yolu hattının etrafındaki petrol imtiyazından Paşa’ya da akçe düşecek.” fısıltısını yayanlar mı... Daha ne dedikodular, ne suçlamalar

San Remo’da toplanan konferansta anlaştıklarını, Musul petrolünün yüzde 75’inin İngilizlere, yüzde 25’inin Fransızlara verildiğini; bunun üzerine Amerikan baronlarının savaşı şiddetlendirdiğini yazmıştım

Bu konferanstan sonra hem bizim hem Amerikalıların tek amacı Musul’a bir askerî harekât düzenlemek oldu.

Almanya ile Rusya anlaşmıştı. Sovyetler’de rejimin değişmesinden sonra Dışişleri Bakanı Çiçerin’le gizli görüşmeler yapan Alman Dışişleri Bakanı Walther Rathenau, savaşın yönünü tamamen değiştirecek bir başarıya imza atmıştı. Rapallo Anlaşması tek başına düşünüldüğünde bile İngilizler ve Amerikalılar için tam bir canavar iken başka bazı ilişkilerin ortaya çıkması, New York ve Londra’ya bomba gibi düştü. Savaşın sonunda Berlin’e giden, Kara Vasıf ve arkadaşları aracılığıyla İngilizlere karşı direnişi örgütleyen Enver Paşa, Sovyetlerin davetiyle Moskova’ya gitmiş ve hem Çiçerin hem de Lenin’le görüşme yapmıştı. Paşa’nın Anadolu’ya geçeceği, Mustafa Kemal Paşa’ya darbe yapıp Meclis’i ele geçireceği, Asya’daki Müslümanları da Turan Devleti hedefiyle İngilizlere karşı ayaklandıracağı söyleniyordu. Bu hamle, Amerikalıların bütün planlarını altüst edebilirdi. İngilizlerin de... Hâliyle buna izin vermediler.

gafletten görmek istemedikleri bir nokta vardı: Amerikalılar, manda sistemini Türkler için değil, aslında Ermeniler için istiyorlardı. Türkleri de Ermenilerle birlikte yönetecekler ve siyasi sistemi buna göre dizayn edeceklerdi. Nitekim Başkan Wilson’ın Anadolu ve Mezopotamya’daki Amerikan mandası projesini araştırmak için görevlendirdiği General Harbord, yaptığı incelemeler sonunda bir rapor kaleme aldı. Rapor Türklerin Ermenilere soykırım yapmadığını hatta Ermenilerin bu topraklarda rahat ve huzurla yaşadığını söylüyor, manda konusunda şu hükme varıyordu: Ermenistan’da bir manda idaresi kurmak istiyorsak bu yeterli değil, İran ve Rusya hududunu kontrol edebilmemiz için bütün Doğu Anadolu’yu ve hatta tüm Türkiye’yi idaremize almalıyız.20

İsmet Bey (İsmet İnönü)

Çelimsiz bir albay. Sadece askerî yeteneklerinden ötürü değil aynı zamanda düşünen bir insan olarak lider karakterlerden birisi. Şu ana kadar Millî hareketin dışında kaldı ama geleceğin önderlerinden biri olarak görülüyor.

Mustafa Kemal Paşa

Bilgili ve çok cesur bir subay. Çanakkale kahramanlarından biri. Enver’in kişisel hasmı. Son beş yıl boyunca, İttihatçı hareketinin siyasetteki önde gelen isimlerinden çok kararlı bir şekilde tamamen uzak durdu. Fevkalade nüfuzlu. Açıklamaları ılımlı, yurtsever ve bütün partilerin entelektüelleri üzerinde iyi etki yapıyor.

ABD’nin Osmanlının paylaşılması için neler yapılması gerektiğini ve manda yönetiminin nasıl oluşturulacağını belirleyecek bir komisyon da kuruldu. “King-Crane Komisyooğlunu” ismi verilen heyet, bölgeyi gezdikten sonra İstanbul’da ayrı, Anadolu’da ayrı, Ermenistan’da ayrı bir manda kurulmasını teklif eden raporlarını hazırladılar. Bir taraftan da Rockfeller, Morgan, Ford gibi Amerikan iş adamları kendi şirketlerinin temsilciliğini teklif ederek bazı Türk iş adamlarıyla anlaşma yoluna gitmişlerdi