Өмірзая

– Күш кімнің қолында болса шындық соған қызмет жасайды, қарағым,– деп күрсінді.

Біз бәріне қызмет еттік, қарағым. Тек адамға, туған халқымызға қызмет еткен жоқпыз.

Өмірдің қандай екенін біледі. Өмір қатал. Ол өзінің бақыты үшін күресе алмайтындарды аямайды. Ешкімнен кем емес, басқалар сияқты бақытты өмір сүргісі келеді. Күреседі. Күрестің заңы жығу, не жығылу. Не жығу, не жығылу... Тең түсу – жеңіліс...

“Кектескен жаумен кескілесіп тұрып өлісуге шыдайтын ұл болмаса, сондай ұлды туғызып тұрған ел болмаса қазақтың қай ісі өрге басар дейсің”.

Маған жақсы-жақсы тамақ ішу керек. Менің өмір сүргім келеді.

Мен кетемін қазір! Ауылға, балаларыма барамын!..– деп Аяған жымиып күлді. Тамағын ып-ыстық қатты зат келіп кептелді, екі көзінен мөлт-мөлт етіп шыға келген тамшыларды сұқ саусағымен қағып тастады.

Ұлтын сүймейтін, ана тілін білмейтін жанның жәндіктен айырмашылығы қайсы? Оған өнердің, әдебиеттің, тарихтың, мәдениеттің, қысқасы, ештеңенің керегі жоқ.

Бұл туған әкесін ғана емес, туған халқын, ата-баба салтын жек көрудің белгісі.

– Ұлттық сөзім өлген жерде адам да өледі,

Аяғанның есіне Сыздық төре айтты деген сөз түсті. Оқи-оқи миында жатталып қалған сол монологты Кенесары ұрпағы – Сыздық төренің өзі келіп, құлағына сыбырлап тұрған тәрізді.

“Арқа сүйер асқар тауың – өз мемлекетің болмаса асыранды итсің. “Ит қарны тойған жерде жүреді” дейі. Өз мемлекеті болса, қарны тойса қайғысын ұмытып кететін қазақ шілдің боғындай пышырамай, жұдырық болып түйілсе, “қарнымыз тойған жерде” жүрер ме едің?! Қоқан ханына қызмет қылдым. Қанағатшах “пансат басы” деген ат берді, 500 адамға бас болдық. Орысқа қарсы соғыстық. Ескіде кеткен кегімізді алсақ дедік. Ол да сатып кетті ақыры. Адасып айдалада қалдық. Барар жер, басар тау жоқ. Ақыры қайтып келіп, орыстың қолтығына тығылдық”.