Gazi Mustafa Kemal Atatürk

Atatürk Savarona yatından İstanbul’u izliyor, bu son fotoğraflarından biridir. O yatta 56 gün kaldı ve sonra

Dolmabahçe Sarayı’na yerleşti

Yine Ramazan ayı geldiğinde ince saz ekibini köşke sokmaz, meşhur sofrasında içkiye yer vermezmiş. Misafirleri arasında oruç tutan, namaz kılan olursa her türlü kolaylığı sağlatırmış. Çanakkale şehitlerinin ruhuna mutlaka her yıl dönümünde Kur’an okuturmuş. Kendisi de Kur’an okur, iyi okunmasını istermiş.

Kendisi ibadetine bağlı biri değildi, ancak ibadet edenlere hürmeti vardı. Fevzi Çakmak Paşa da dâhil çevresinde namaz kılan pek çok insan vardı. Onlara genelde “Namazınızı da kılın, resim de yapın” dermiş. Dünya hayatından vazgeçmemeyi öğütlermiş.

Cumhuriyeti ilan ettik, İnkılabları yapıyoruz. Ama ilelebet bir cezalandırmaya gidemezsiniz. Tarih yazmasa insanlar hatırlar. Birçok kişi geliyor, “Benim dedemi İstiklâl Mahkemeleri’nde astılar” diyor? Buna da bakmak lazımdır.

Üç Aliler divanının yargılaması usul vs. bakımından vahimdi.

İslam ve Yahudi dünyasında laiklik ancak uygulamayla, toplumsal uzlaşmayla pratikte giden bir düzen gibi görünmektedir.

Aslında bugün bütün dünyada laiklik kavramı anayasalarda yer alsa da almasa da gidiş ve düzenleme bu yöndedir.

İslam ve Yahudilikte din ve devlet ayrılabilir mi? Teorik olarak hayır. Bunlar sırf devletle olan ilişkileri ve kamuyu değil, özel hayatın ve yeme içmenin kurallarını dahi tarif eden iki dindir.

Genelde ezanı taşrada Türkçe okuduktan sonra aşağıya inince Arapçasımn tekrar okunması çok yaygın bir tavırdı. Yasa hâlâ duruyor, ancak, yasak getiren yasanın ihlal edilmesine müsaade edildi.

Ezanı Türkçeleştirme konusunda, “Anlayın” diyor. Bu Ziya Gökalp’ten gelen bir düşüncedir.

Şapkaya karşı bir direniş vardı. Mesela bir oğlan bir kızı istediğinde Oğlan için “Nasıl biri?” diye soruluyor, cevap olarak da “Şapkalının biri” deniyordu. Bu çok önemlidir, zira, “Şapkalının biri” demek, “Dini, imanı, ananeyi, sana saygıyı unut” demekti. Neticede bugün kimse şapka takmıyor.