Karamazov Qardaşları

Mən cəhənnəmə inanmağa hazıram, amma tavansız

İnsanlar hətta pis adamlar olsalar belə, əksər hallarda bizim onlar haqqında düşündüyümüzdən qat-qat sadəlövh və sadədil olurlar. Elə biz özümüz də.

Təkcə sükut pıçıldayır,

ən pis ailədən də qiymətli xatirələr qala bilər, təbii ki, əgər qəlbin qiymətli bir şey axtarmağa qadirdirsə.

həyat cənnətdir və biz hamımız cənnətdəyik, ancaq bunu bilmək istəmirik, əgər bilmək istəsəydik, elə günü sabah bütün dünya cənnətə çevrilərdi»

İnsanlar hətta pis adamlar olsalar belə, əksər hallarda bizim onlar haqqında düşündüyümüzdən qat-qat sadəlövh və sadədil olurlar. Elə biz özümüz də.

Niyə biz hökmən təsəvvür etdiyimiz kimi güman etməli, güman etdiyimiz kimi təsəvvür etməliyik?

Hər cür təbibin yanında olmuşam: əla diaqnoz qoyurlar, bütün xəstəliyi sənə barmaqlarıyla göstərirlər, ancaq sağalda bilmirlər. Burada bir tərifli tələbəcik peyda olub: deyir ki, ölsəniz belə, hansı xəstəlikdən öldüyünüzü tam biləcəksiniz! İşləri-gücləri mütəxəssis yanına göndərməkdir: guya bunlar ancaq diaqnoz qoyurlar, amma filan mütəxəssisin yanına getsəniz, o sağaldacaq. Sənə deyim ki, bütün xəstəlikləri sağaldan əvvəlki doktorlar tamamilə, büsbütün yoxa çıxıblar, indi ancaq mütəxəssislər qalıb, onlar da qəzetdə məqalə çap etdirməklə məşğuldurlar. Burnun ağrıyır, onlar səni Parisə göndərirlər: guya oradakı avropalı mütəxəssislər burunu sağaldırlar. Gedirsən Parisə, burnuna baxıb deyir ki, ancaq sol dəliyini müalicə edə bilər, ona görə ki sağ dəlikləri müalicə etmir, bu onun sahəsi deyil, ona görə də buradan Vyanaya getməlisinz, oradakı xüsusi mütəxəssis də burnunuzun sol dəliyini müalicə edəcək. Nə edəsən?

Axı mən özüm də sənin kimi fantastikadan əziyyət çəkirəm, ona görə də sizin yerdəki reallığı sevirəm. Sizdə burada hər şey ölçülü-biçilidir, burada düstur var, həndəsə var, bizdəsə hamısı qeyri-müəyyən tənliklərdir!

Hamı kimi olmayın; yer üzündə tək qalsanız belə, hamı kimi olmayın.